"De Velden van Weleer" 30 juni t/m 3 juli 2014 Albert en omgeving

In het tweede deel van onze reis gingen we naar de omgeving van Albert in Frankrijk. Een bijzonder onderdeel van de reis...

In het tweede deel van onze studiereis naar ‘De Velden van Weleer’ reden we vanuit Poperinge richting Frankrijk. Hier verbleven we in de plaats Albert en richtten wij ons op verhalen rondom de slag aan de Somme. Een slag die nog geen 5 maanden heeft geduurd, maar waarbij meer dan een miljoen doden zijn gevallen.

kuukskes_reizen_europa_frankrijk_thiepval_memorial_to_the_missing — Thiepval Memorial to the missing

Tijdens deze dagen gingen wij o.a. naar de krater van Lochnager, de plaats Albert, longueval en Thiepval Memorial. Daarnaast was eerder dit schooljaar onze geschiedenisdocent Ron de Bruin overleden. Hij zou eigenlijk meegaan op deze reis en daarom hebben wij hem, samen met de groep studenten die het jaar voor ons de ‘velden’ hadden bezocht, herdacht bij de krater van Lochnagar.

Een klein stukje geschiedenis over Albert

kuukskes_reizen_europa_frankrijk_albert — Albert

Albert komt uit de Gallo-Romeinse periode en heette toen nog Ancre, vernoemd naar de rivier waar de nederzetting aan lag. In 1178 kreeg Ancre stadsrechten. en rond 1620 kreeg de stad Albert zijn huidige naam. Genoemd naar Charles d’Albert, hertog van Luynes, de toenmalige gouverneur.

Albert staat nu vooral bekend om de Basiliek, de Art deco (een stijlbeweging die ontstond tussen de twee wereldoorlogen in) en de verwijzingen naar de Eerste Wereldoorlog rondom de Somme. Hiervan kan je veel terugvinden in het Musée Somme.

kuuk kuukskes_reizen_europa_frankrijk_albert_basiliek skes_reizen_europa_frankrijk_lochnagar_krater

Albert in De Grote Oorlog

Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd op 19 augustus 1914 de stad ingenomen door de Duiters, maar op 13 september alweer heroverd door de Britten. Zij bleven echter op 3 km afstand van de frontlinie en tijdens de Duitse bombardementen zijn het volledige centrum, station en de fabrieken vernield.

In juli 1916 verplaatste de frontlijn zich meer naar het noorden en op 26 maart 1918 heroverde de Duitsers wederom de stad. Vanaf april was de stad slachtoffer van de Britse bombardementen en op 23 augustus 1918 werd de stad uiteindelijk bevrijd. De stad was compleet in puin. In de jaren ’20 en ’30 is de stad in een noodzakelijke staat heropgebouwd. Enkel de Basiliek Notre-Dame de Brebières is naar oorspronkelijk ontwerp heropgebouwd

Een klein stukje geschiedenis over de Slag aan de Somme

kuukskes_reizen_europa_frankrijk_slag_aan_de_somme

In 1916 liep de Eerste Wereldoorlog vast. De legers lagen tegenover elkaar in een doolhof aan loopgraven in het Noorden van Frankrijk. De slag aan de Somme (Big Push) moest een afleiding bieden voor het Duitse Offensief tegen Verdun dat eerder het jaar begonnen was en tot enorme verliezen had geleid aan de Franse zijde.

Op 24 juni begon met een permanente beschieting op de Duitse linies. Daarbij werden er o.a. 1.500.000 granaten afgeschoten. Je moet je voorstellen, dat zijn er 150 per minuten 24 uur per dag, 7 dagen lang. Het doel hiervan was het prikkeldraad vernietigen en de Duitse artillerie en verdedigingswerken verwoesten.

Op 1 juli 1916 lieten de Britten om 07.29 kort na elkaar 2 ladingen ammonal ontploffen en lieten ze die dag nog 17 andere ladingen ontploffen. De slag begon officieel toen om 7.30 uur het Britse aanvalssein schalde.

Beeld: Wikimedia commons

Wat ze niet wisten was dat de Duitsers (die 7 keer zo zwak waren in bemanning) 3 rijen loopgraven hadden gemaakt die heel diep waren. Daarbij hadden ze ook bunkers gebouwd, waardoor er tijdens de bombarderingen relatief weinig slachtoffers zijn gevallen.

Toen de 140.000 geallieerden uit de loopgraven liepen richting de Duitse loopgraven, kwamen de Duitsers uit hun loopgraven en kropen ze achter hun mitrailleurs. Het resultaat was een slachting. Op de eerste dag verloren de geallieerden maar liefst 60.000 soldaten waarvan de helft in het eerste uur. Dat is 1000 soldaten per minuut. Op deze dag verloor het Britse leger meer soldaten dan in iedere veldslag in de geschiedenis.

kuukskes_reizen_europa_frankrijk_lochnagar_krater

Er werd echter niet opgegeven en de slag heeft nog 3 maanden geduurd. Op 18 november 1916 werd de aanval gestaakt. Het veroveren van een honderdtal vierkante kilometers heeft onwaarschijnlijk veel mensenlevens gekost. Aan de Britse zijde waren ca. 420.000 slachtoffers, Het Franse verlies aan doden en gewonden bedroeg 200.000. De Duitsers telden 460.000 slachtoffers.

30 juni deel 2: aankomst in Albert en afscheid van Ron de Bruin

Na een tijdje onderweg te zijn geweest vanuit Poperinge, kwamen we aan op de camping in Albert. Dit was een hele fijne camping en er was een zwembad. Hier hebben we na alle informatie die we hadden opgenomen wel gelijk even gebruik van gemaakt. Er moest immers ook tijd gemaakt worden voor ontspanning en verwerking van alle heftige en mooie verhalen.

Op het einde van de middag sloot er nog een groep studenten bij ons aan. Zij waren in 2013 naar ‘De Velden van Weleer’ geweest en kwamen nog een nachtje extra mee om samen met ons geschiedenisdocent Ron de Bruin te herdenken bij de krater van Lochnagar. Dit was een heel bijzonder moment voor zowel de studenten als de docenten die mee waren.

Krater van Lochnagar

De Lochnagar krater is een gevolg van een Britse actie, waarmee de slag om de Somme (de Big Push) werd ingeluid. Op 1 juli 1916 werd in totaal bijna 25.000 kg ammonal (springstof) tot ontploffing gebracht. Brokstukken vlogen meer dan 1 km de lucht in.

Ieder jaar op 1 juli vindt hier een herdenkingsplechtigheid plaats. De Lochnagar krater is een van de drukstbezochte plaatsen gerelateerd aan de Eerste Wereldoorlog.

De klaproos als symbool voor de Eerste Wereldoorlog

Op alle plekken waar we zijn geweest zie je de klaproos, of “Poppy”, terug. Dankzij de bloedrode blaadjes en de zwarte kern in het midden, is het een toepasselijk symbool voor alle gesneuvelde soldaten.

Het symbool komt voort uit het idee dat op iedere plek waar iemand overleed een poppy groeide. Het bloed zou zijn omgezet tot een prachtige bloem.

In werkelijkheid kan een Poppy of klaproos pas tot bloei komen bij de blootstelling aan licht. Door alle bombardementen en uitgravingen is de grond zo omgewoeld dat de grond een perfecte voedingsbodem was voor klaprozen, waardoor ze overal konden groeien.

1 juli: Lochnagar krater, Thiepval, Newfoundland Memorial en Albert

De volgende dag keerden we terug naar de krater van Lochnagar, want op 1 juli vindt hier de jaarlijkse herdenking plaats van de slag bij de Somme. Op deze dag was dat extra bijzonder, omdat het de eerste keer 100 jaar WO1 was. Mensen van over de hele wereld waren bij deze herdenking en het was erg indrukwekkend om te zien.

Na de herdenking gingen we richting het Thiepval Memorial to the missing en het Thiepval Museum. Ook hier woonden we een herdenking bij. Bij dit monument worden ruim 72.000 vermiste Britse en Zuid-Afrikaanse soldaten herdacht die allemaal in het monument gegraveerd staan. Erachter ligt nog een militaire begraafplaats. We zijn ook even in het museum/ bezoekerscentrum geweest. Bijzonder om die drukke herdenkingen eens bij te wonen.

kuukskes_reizen_europa_frankrijk_beaumont_hamel_newfoundland_memorial

Beaumont-Hamel Newfoundland Memorial was de volgende stop. Dit was zo’n bizarre plek. Je wandelt door een landschap met een aantal monumenten. Het is zo’n mooie, lichte en vooral vredige plek, zo lijkt. Maar als je dan de afgezette stukken land zit die te onveilig zijn om te bewandelen, omdat er nog mijnen liggen, je de kraters ziet liggen en die namen vermeld ziet staan staat de sfeer tot zo’n groot contrast met wat zich op deze plek heeft afgespeeld. Dat is overigens op meer plekken waar wij zijn geweest. De rust die een gebied kan uitstralen na zo’n geschiedenis. Heel bijzonder.

Tot slot reden we terug naar Albert om daar de stad nog te ontdekken. We bezochten onder andere het ondergrondse Musée Somme 1916 en er is ook wel even een terras bezocht. In de avond mochten we met de hele groep barbecuen op het gemeenschappelijke terras en sloten we de trip met de grote groep af. Wij gingen met de studiegroep nog verder…

Thiepval Memorial to the missing of the Somme en het Thiepval Museum

Thiepval Memorial herdenkt ruim 72.000 vermiste Britse en Zuid-Afrikaanse soldaten uit de Eerste Wereldoorlog en is hiermee het grootste Britse oorlogsmonument ter wereld en maakt deel uit van de Frans-Britse oorlogsbegraafplaats Thiepval Anglo-French Cemetery.

Het monument heft de vorm van een triomfboog en is 45 meter hoog. Verder bestaat het uit 16 pilaren waarin de namen staan gegraveerd van de Britse en Zuid-Afrikaanse soldaten die vermist raakten op het slagveld van de Somme tussen juli 1915 tot maart 1918.

Achter het monument ligt het militaire kerkhof. Bij het Thiepval Memorial hort ook een museum en een bezoekerscentrum waar je collecties, voorwerpen en gereedschappen kan bekijken die relateren aan de slag bij de Somme.

Beaumont-Hamel newfoundland Memorial

Tijdens de ‘Big Push”’ de mislukte aanval op de Duitse stellingen verloren veel geallieerden het leven. Zo ook een groep soldaten van de Brits-Canadese eenheid in de buurt van het dorp Beaumont-Hamel. Van de 800 Newfoundlanders die die ochtend ten strijde trokken, konden er slechts 68 de volgende dag het appèl beantwoorden.

Als een van de meest opvallende gedenktekens in Europa is er daarom het Beaumont-Hamel Newfoundland Memorial, een monument voor degenen die hun leven gaven in de Eerste Wereldoorlog.

Dit gebied is een van de weinige plekken die er nog uitziet zoals het vroeger was. De kraters en de loopgraven zijn nog goed bewaard gebleven. Ook zijn er stukken land afgezet die te gevaarlijk zijn om te bewandelen vanwege o.a. granaten die nog actief zijn.

kuukskes_reizen_europa_frankrijk_beaumont_hamel_newfoundland_memorial_kariboe

Een opvallend beeld is het skelet van de gevarenboom die bewaard is gebleven en het monument van de grote bronzen Kariboe, het embleem van het Royal Newfoundland Regiment, dat op het hoogste punt staat met uitzicht op het slagveld. Aan de voet van het standbeeld staan de 800 namen van meer dan 800 Newfoundlanders die zijn omgekomen en geen bekend graf hebben.

Het Beaumont-Hamel Newfoundland Memorial is de grootste van de 6 Newfoundland herdenkingslocaties in België en Frankrijk die samen de Trail of the Caribou vormen.

Basiliek van de Notre dame des Brebières

De Basiliek van Onze-Lieve_vrouw van Brebières werd tussen 1885 en 1897 gebouwd als vervanger van de parochiekerk die te klein werd. Het was een belangrijke plaats voor de eredienst van Maria en het aantal pelgrims nam toe. Om deze reden kreeg het de titel basiliek door paus Leo XIII. Hij wilde van Albert het Lourdes van Noord-Frankrijk maken.

Na de verwoesting tijdens WO1 is de basiliek weer volgens origineel ontwerp heropgebouwd en in 1931 was hij af.

De basiliek is een voorbeeld van de neo-Byzantijnse stijl met Italiaanse, Moorse, Egyptische en Art deco invloeden.

kuuk kuukskes_reizen_europa_frankrijk_albert_basiliek skes_reizen_europa_frankrijk_albert_musee_somme

Musée Somme 1916

Dit museum bevindt zich in een oude Middeleeuwse tunnel die later fungeerde als schuilplaats tijdens de luchtaanvallen in 1938.

Hier kom je meer te weten over het leven van de soldaten uit de Eerste Wereldoorlog tijdens het offensief van de slag aan de Somme.

Een van de dingen die je kan zien is ’the Gallery of Heroes’ waarin je kennis maakt met 9 helden die zich in deze periode hebben onderscheiden.

2 juli: Omgeving Fricourt en Longueval

De laatste volledige dag bezochten we een Britse, Duitse en Zuid-Afrikaanse begraafplaats. Vooral die laatste vond ik heel bijzonder om te zien omdat hier een haagbeuk, die van een heel bos als enige boom een bombardering heeft overleeft. Je kunt nog zien dat ook deze boom helemaal doorboord is met diverse soorten metaal.

kuukskes_reizen_europa_frankrijk_devonshire_cemetery

In de middag hebben we ook nog even de tijd gekregen om zelf op zoek te gaan naar metaalscherven. Dit is van een van onze docenten echt een grote hobby en wij wilden eigen zelf ook wel een souvenir voor thuis. Ik twee metaalscherven gevonden, helemaal trots, haha!

Vandaag was het programma vrij kort, omdat wij ook de tijd kregen om aan onze eindpresentatie te werken. We kregen hadden allemaal een voorwerp toegewezen gekregen waarmee wij een verhaal moesten bedenken. Wij hadden een verhaal over private (soldaat) Tommy die de oorlog helaas niet overleefde. Om het verhaal niet al te triest te maken deden wij de ‘Concert Party‘ van de Happy Hoppers nog lichtjes over. Met een sterk staaltje acteerwerk en een goede zangprestatie, waren de ‘Happy Iepers‘ een groot succes, haha!

Devonshire Cemetery

Aan het einde van de eerste dag van de Slag aan de Somme werden ruim 160 mannen van het 8^e en 9^eDevonshire Regiment teruggevonden. Deze doden werden voor de volgende dag al teruggebracht en begraven greppel na bij de Britse frontlinie met een houten kruis erbij waarop stond: “The Devonshires Held this Trench, the Devonshires Hold it Still”. . Dit graf bleef bestaan en is na de oorlog herbouwd.

Er liggen nu 163 graven, waarvan 10 niet geïdentificeerd. Het houten kruis was later verdwenen (gestolen?) en hiervoor is een monument in de plaas gekomen met dezelfde woorden. Dit monument staat bij de ingang van de begraafplaats.

Deutscher Soldatenfriedhof Fricourt

Dit is een Duitse militaire begraafplaats met gesneuvelden uit de Eerste Wereldoorlog. Er liggen hier ruim 17.000 slachtoffers begraven. Ruim 5000 doden konden geidentificeerd worden en hebben een individueel graf. Dit zijn metalen kruizen met op de voor- en achterkant de naamDe andere 11.970 doden zijn verdeeld over 4 massagraven.

Ook zijn hier 14 joodse gesneuvelden begraven. Die zijn te herkennen aan de natuurstenen grafzerken met een davidster.

kuukskes_reizen_europa_frankrijk_longueval

Longueval Memorial en ‘The Last Tree’

Van 15 tot 18 juli 1916 kregen de Zuid-Afrikaanse soldaten de missie om Delville Wood, Longueval in de omgeving van de Somme in te nemen. Het aantal slachtoffers was 85% van de 3000 soldaten. In het hoogtepunt van de strijd wordt er gedacht dat er iedere minuut wel 400 Duitse granaten het bos bereikten.

Er is slechts 1 boom die het heeft overleefd en dat is ’the last tree’, een haagbeuk. Hij is er overigens niet helemaal heelhuids vanaf gekomen, want de boom is doorboord met stukken metaal van diverse soorten munitie.

Tegenwoordig is dit gebied Zuid-Afrikaans gebied. Bij de boom staan nu een witte gedenksteen die aangeeft dat deze boom de enige levende getuige is van de slag om Delville Wood. Het bos is deels weer aangepland met eikenbomen afkomst van Zuid-Afrika en aan het einde van een rij bomen staat het monument dat de Zuid-Afrikaanse slachtoffers herdenkt.

Op de begraafplaats rusten 152 Zuid-Afrikanen. De namen van de vermisten worden niet vermeld, maar ze staan wel samen met Britse strijdkrachten op verschillende monumenten voor de vermisten (waaronder bijvoorbeeld Thiepval). Ten noorden van het monument heb je het Delville Wood Commemorative Museum. Hier staan de namen van vermisten in een register. De opening van dit museum was in de tijd van de apartheid en hier was flinke ophef over. Inmiddels is het een herdenkingsplek voor 11.600 gesneuvelden uit de Grote Oorlog, wit en zwart.

De herdenkingsplaats en het museum brengen ook een ode aan alle Zuid-Afrikanen die sneuvelden tijdens andere conflicten in de 20^e eeuw in Afrika, Europa en het Oosten.

3 juli: De laatste dag. Op naar Ablain-Saint-Nazaire

De laatste dag. Nadat de tenten waren ingepakt en we hebben gecheckt, reden we terug richting het noorden. Hier maakten we nog een stop bij Nécropole Nationale de Notre-Dame de Lorette. Hier ligt de grootste Franse begraafplaats met ruim 40.000 graven, waarvan ongeveer de helft individueel en geïdentificeerd.

kuukskes_reizen_europa_frankrijk_notre_dame_de_lorette

Deze begraafplaats ligt rondom een prachtige kerk heen gebouwd en ziet er daardoor heel indrukwekkend uit.

Na het bezoek van deze begraafplaats was het tijd om afscheid te nemen en ieder voor zich weer richting Nederland te rijden. Het was een hele bijzondere reis met een fijne groep studenten.

Later hebben we nog een kleine reünie gehad met alle ‘Happy Iepers’, waarbij we naar de theatervoorstelling ‘War horse‘ zijn geweest. In deze voorstelling kwamen fragmenten voorbij waar wij zelf waren geweest, dus dat was extra bijzonder om te zien. Daarnaast was de voorstelling gewoon onwijs mooi gemaakt. Een mooie afsluiting voor deze fantastische reis.

Nécropole Nationale de Notre-Dame de Lorette

Deze Franse militaire begraafplaats is met ruim 40.000 Franse soldaten de grootste. Op de heuvel was in 1727 een kapel opgericht door de schilder Florent Guibert, na zijn bezoek aan het Italiaanse bedevaartsoord Loreto. De heuvel is hiernaar vernoemd.

Tijdens de Franse revolutie is de kapel vernield. Deze werd later herbouw en in 1870 werd het een kerk. Inmiddels is de locatie een bedevaartsoord.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog kwam Notre-Dame de Lorette in Duitse handen terecht. Dit was gunstig voor de Duitsers, omdat vanaf hier de linie goed verdedigd kon worden. Het is het Franse leger gelukt om halverwege 1915 de heuvel weer te heroveren, maar tegen een hoge prijs. In totaal stierven er op de heuvel meer dan 100.000 soldaten.

Tijdens de oorlog werd hier al een kleine begraafplaats opgericht om de gevallen kameraden te herdenken en na de oorlog begon de aanleg van de militaire begraafplaatsen. Vanuit 150 kleinere begraafplaatsen werden de stoffelijke resten overgeplaatst. 20.000 soldaten krijgen hier een eigen graf en ruim 22.000 niet geïdentificeerden zijn eerlijk verdeeld over de massa graven. Deze graven zijn rondom de basiliek aangelegd.